ACNIS reView #17, 2018: Համաժողովրդական շարժումներ

 

Խմբագրական

Համաժողովրդական շարժումներ. 1988-ի եւ 2018-ի
տարբերությունները

ՄԱՅԻՍԻ 11 2018

 

 

«Թավշյա» կոչված հայկական հեղափոխությունը կամ, միգուցե,
ուղղակի  իշխանափոխությունը համեմատում են 1988-ի համաժողովրդական շարժման
հետ։ Երկուսն էլ ընթանում էին զանգվածային ակցիաներով, երկուսն էլ համազգային
զարթոնքի մեծ ալիք էին առաջ բերել։ Նմանություններն այդքանով վերջանում են։ Երկու
շարժումների էությունները տարբեր են եւ տարբեր մշակութաբանություն ու
աշխարհայացքներ ունեն։

 

Խորհրդային
Հայաստանի քաղաքացիները դաստիարակվել էին Շիրազի ու Պարույր Սեւակի 
պոեզիայով։ Նրանք այն հայրենասերներ էին, որոնք երազում էին Արարատի ու կորուսյալ
հայրենիքի վերադարձի մասին։ Ցեղասպանության սինդրոմի վրա մեծացած խորհրդային
սերունդները երազում էին ռեւանշի մասին, եւ կուտակված այդ էներգիան ժայթքեց
1988-ին։ Ադրբեջանում հայերի տեղային ջարդերը շատերն ընկալում էին որպես 1915
թվականի ցեղասպանության շարունակություն։

1988-ին
կար միայն մեկ համախմբող նպատակ՝ «Ղարաբաղը մերն է»։ «Միացում» եւ «Պայքա՛ր,
պայքա՛ր մինչեւ վերջ» կարգախոսները որեւէ աշխարհայացքային, պետականաշինության
խնդիրներ չէին պարունակում։ Դա բացառապես պատմական ռեւանշի հայտ էր։ Հանուն Արցախի
մարդիկ պատրաստ էին դիմանալ սովին, հանդուրժել կոռուպցիան ու
անօրինականությունները եւ, վերջապես, զոհվել։ Անգամ անկախության պահանջ դրված չէր,
իսկ եթե դա քննարկվում էր, ապա միայն Հայաստանի ու Արցախի միավորման համատեքստում՝
որպես այդ նպատակին հասնելու հնարավոր սցենար։ Կար մեկ գերնպատակ, իսկ մնացած ամեն
ինչ երկրորդական էր։

Շարժման
արդյունքում իշխանության եկած ուժերը մինչեւ 2018-ը շահարկում էին այդ հարցը։
Պատահական չէր, որ ՀՀԿ-ն ու Սերժ Սարգսյանը շարունակ հայտարարում էին, որ իրենք
կմնան իշխանության այնքան ժամանակ, մինչեւ լուծվի Արցախի հարցը, իսկ հանրային
ընդվզումների ժամանակ սպառնում էին սահմանում տիրող լարվածությամբ։ Արցախի հարցը
հանրությանը պատանդի կարգավիճակում էր պահում։ Ընդդիմությունը՝ ի դեմս ՀԱԿ-ի ու
Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի, նույնպես շահարկում էր այդ խնդիրը, թե միայն Ադրբեջանին
զիջումների գնալով է հնարավոր լուծել անվտանգության ու տնտեսական հիմնախնդիրները։

Չնայած
1988-ի հանրության միակ «սոցիալական պատվերին», Հայաստանի ղեկավարությունը
1991-ին, հանրությունից ծածուկ, Արցախը ճանաչել էր Ադրբեջանի մաս (ԱՊՀ, իսկ հետագայում՝
ԵԱՀԿ-ին անդամագրման ժամանակ) եւ անգամ այդ հարցում ժողովրդական պահանջը չէր
կատարվել, սակայն շահարկումը շարունակվում էր։ Հանրությունը ապակողմնորոշված էր,
տեղեկացված չէր, որ Հայաստանի իշխանությունները՝ իրենց վերահսկողության տակ
պահելով Արցախը, դրա նկատմամբ իրավունքը զիջել էին Ադրբեջանին։

Ինչեւէ,
1988-ից հանրությունը մեկ պահանջ էր պատվիրակել իշխանությանը՝ Արցախը միացնել
Հայաստանին։ Այլ սոցիալական պատվեր ու «հանրային պայմանագիր» գոյություն չուներ։

 

2018-ի
շարժումը դեռեւս պետք է ռեֆլեքսիայի ենթարկել։ «Մերժիր Սերժին» կարգախոսը, բացի
կայացման կարեւորագույն սկզբունքից, այն է՝ հանրությանը խաբելու համար պատժի
ենթարկվելը, ունի նաեւ այլ բովանդակություն, որը դեռեւս պետք է ձեւակերպվի։ Մերժել
Սերժին՝ նշանակում է մերժել այն համակարգն ու փոխհարաբերությունները, որոնք
ձեւավորվել են վերջին 25 տարվա ընթացքում։ Այդ հարաբերությունների խորքային իմաստը
դեռեւս պետք է բացահայտել ու ձեւակերպել։ Դա ոչ միայն փոխհարաբերությունների այն
կանոններն են, որոնք Հայաստանը ճահիճի են վերածել, այլեւ՝ այդ հարաբերությունների
վրա հիմնված ինստիտուտները, որոնք պետք է RESTART արվեն: Մեկ բան հստակ է՝ մեզ նոր
սոցիալական պայմանագիր է պետք, իսկ Արցախի խնդիրը կարող է լուծվել միայն նոր
իրողությունների հիման վրա։ Այլեւս չի ստացվի հանրությանը մտավոր ծուղակների մեջ
գցել։

1988-ը
հիմնվում էր հին միֆերի ու պատկերացումների վրա, 2018-ը ջարդում է հինը՝ նոր
հարաբերություններ կառուցելու համար:

 

No discord in opposition Yelk faction, assures MP

Category
Politics

Edmon Marukyan, the opposition lawmaker from the Yelk faction representing Bright Armenia party, assures that there is no discord in their faction.

Marukyan told reporters during parliamentary press briefings that an attempt is being made from the very first day of the faction’s creation to find some kind of disagreements within the faction. “I meet Pashinyan every other day, we hug each other upon greeting, if we don’t have an issue with each other I think neither should you. And during the movement we have kept in a dignified manner what we had agreed upon. As to what we have agreed, we know it,” he said.

Speaking on his earlier decision on not joining Pashinyan’s movement in the early stages, Marukyan said that everyone was guided by their own ideas. “In addition, I think it is wrong to present it in a way as if we had left someone alone. We had agreements which we maintained. First of all, the risk of use of violence, if it were to happen we had to stand next to them. There was violence, we were next to them. As a continuation, we visited all detainees and arrested, serious work was done with international structures from the very beginning when our colleagues were arrested. Pashinyan knew at what moment we will be next to him”, he said.

Marukyan said initially they too didn’t believe in the success of the movement. He said they knew each step of Pashinyan, but they didn’t know what the government would do.

Turkey condemns ‘unacceptable’ attack on Armenian church in Istanbul

Agence France Presse
May 1, 2018 Tuesday 4:03 PM GMT


Turkey condemns 'unacceptable' attack on Armenian church in Istanbul

Istanbul, May 1 2018

The Turkish government on Tuesday strongly condemned an attack on an
Armenian church in Istanbul which saw nationalist graffiti scrawled
outside the building and rubbish dumped at its door.

The Interior Ministry said in a statement that the attack Monday on
the Surp Takavor church in the Kadikoy district of Istanbul was
"unacceptable" and emphasised security forces were investigating who
was behind it.

It said after the incident Interior Minister Suleyman Soylu had spoken
to the acting Istanbul Armenian Patriarch Aram Atesyan and the head of
the church in Kadikoy to pass his best wishes.

The attack saw piles of rotten rubbish dumped outside the entrance to
the church and the words "from an Erzurum resident, this homeland is
ours" scrawled on a wall.

Relations between Turkey and the modern state of Armenia remain held
up by the dispute over the massacres of Ottoman Armenians from 1915
which Yerevan says was a genocide while Turkey strongly rejects the
term.

Only a fraction of the historic population of Armenians remain in
Turkey but a culturally-dynamic community numbering tens of thousands
lives on, concentrated in Istanbul, where there are numerous Armenian
churches.

Such attacks on the places of worship of Istanbul's present day
Christian and Jewish communities are extremely rare.

Erzurum, a major city in northeastern Turkey, was home to a large
community of Armenians before 1915 whereas today there are none.

Armenian Genocide commemorated in Aleppo, Syria

ArmenPress, Armenia
May 1 2018
 
 
Armenian Genocide commemorated in Aleppo, Syria
 
 
YEREVAN, MAY 1, ARMENPRESS. A range of inter-community events dedicated to the 103rd anniversary of the Armenian Genocide kicked off April 24 in Aleppo, Syria.
 
A commemoration event took place in the Armenian Evangelical Bethel Church, followed by the official wreath laying ceremony on behalf of the Consulate General of Armenia of Aleppo. The wreath was laid at the Armenian Genocide memorial outside the church.
 
Armenian Evangelical community leader Reverend Harutyun Selimyan and Consul General of Armenia in Aleppo Armen Sargsyan delivered remarks at the event, mentioning that the dedicated process of international recognition of the Armenian Genocide is also a measure to prevent similar crimes.
 
Another commemoration event was held in the Holy Mother of God Church of Aleppo. Local government officials and heads of all Armenian community institutions of the city were in attendance, the foreign ministry of Armenia said.
 
A candlelight ceremony took place in the AGBU branch.
 
Similar other commemoration events took place in the city.
 
English –translator/editor: Stepan Kocharyan
 

Les Réverbères de la Mémoire pour éclairer le passé de la tragédie arménienne et les défis du présent

Le Temps, Suisse
26 avril 2018

Pierre Hazan,

Enfin, après de longues années, les Réverbères de la Mémoire, une œuvre de l’artiste français Melik Ohanian, a trouvé refuge à Genève le 13 avril dernier. Il a fallu que le parlement genevois en 1998, puis le parlement suisse en 2003, reconnaissent d’abord le génocide des Arméniens. Il a fallu ensuite la détermination des porteurs de la mémoire du génocide, de la Ville de Genève et, en particulier, du Fonds municipal d’art contemporain (FMAC), pour qu’un monument qui évoque le génocide arménien et avec lui le mal que l’homme peut infliger à son prochain, puisse être choisi. Finalement, il a fallu surmonter les retenues des uns et des autres liées souvent à la crainte d’indisposer les autorités turques. Celles-ci avaient fait savoir leur opposition farouche à ce monument, refusant – pour combien de temps encore ? – d’assumer une page sombre de leur histoire. Pourtant, l’histoire de chaque pays n’est-elle pas faite à la fois de moments de grandeur, mais aussi de périodes dramatiques ?

Sur les fûts des lampadaires, l’artiste Melik Ohanian a reproduit des fragments d’un texte de la psychanalyste Janine Altounian qui se lit de bas en haut. – photo Frédéric Burnand                

Il est salutaire que Genève et la Suisse aient donné refuge aux Réverbères de la mémoire. Car la tragédie arménienne comme toute tragédie nécessite un travail de mémoire. Celui-ci est d’autant plus essentiel qu’il se heurte toujours à un négationnisme qui reste vivace. Rappelons qu’en octobre 2015, – soit un siècle après le début des massacres – la Suisse s’est faite condamner en appel par la Cour européenne des droits de l’homme pour avoir brimé la liberté d’_expression_ d’un homme politique turc, qui, sur le sol suisse, avait nié la réalité du génocide arménien.

La tragédie arménienne nous interpelle d’autant plus qu’elle préfigure les événements qui vont se succéder tout au long du 20ème siècle jusqu’à nos jours, et en particulier, les persécutions des minorités et les politiques de nettoyage ethnique, sous l’œil souvent indifférent des monstres froids que sont les Etats. Les grandes puissances coloniales de l’époque, la France et la Grande-Bretagne se sont partagées les dépouilles de l’empire ottoman au Proche-Orient (accords Sykes-Picot de 1916), alors que, non loin de là, se poursuivaient la déportation et le meurtre de centaines de milliers d’hommes, de femmes et d’enfants. Dans cet océan de malheur, quelques trouées de lumière eurent lieu, malgré tout, avec le développement à la fois de la protection des réfugiés et du droit international humanitaire. C’est dire que la tragédie arménienne et ses prolongements sont inséparables de l’histoire de la Suisse et du monde contemporain.

C’est sur le sol suisse que des décisions capitales ont été prises, dessinant l’actuelle carte de la Turquie après les massacres des Arméniens dans les années 1915-1916. En 1923, le traité de Lausanne, négocié au château d’Ouchy, satisfait le pouvoir kémaliste, en sacrifiant la création d’un Etat arménien dans le nord-est de la Turquie actuelle. Un Etat arménien, qui pourtant avait été promis par les puissances victorieuses de la première guerre mondiale lors du Traité de Sèvres de 1920. Mais le traité de Lausanne effaça celui de Sèvres…

C’est encore le traité de Lausanne qui, dans la foulée des promesses trahies aux Arméniens ainsi qu’aux Kurdes, institue des échanges obligatoires de populations entre la Grèce et la Turquie. Plus d’un million et demi de Grecs ottomans et près de 400.000 musulmans de Grèce, « baïonnette dans le dos », durent abandonner leur foyer respectif pour rejoindre leur supposée mère-patrie qu’ils n’avaient jamais vue. Ainsi, les grandes puissances de l’époque laissèrent faire le génocide des Arméniens, puis cautionnèrent une politique de nettoyage ethnique, politique dont nous vîmes encore les ravages jusque dans les années 1990 lors des guerres de l’ex-Yougoslavie, puis très récemment, avec les persécutions dont sont encore victimes différentes minorités en Syrie et en Irak, dont les Yézidis.

Dans un registre plus positif, c’est à Genève, en 1924, que la défunte Société des Nations – dont le siège se trouvait à quelques centaines de mètres de l’emplacement des Réverbères de la mémoire – a accordé une protection internationale, le passeport Nansen, aux apatrides et rescapés arméniens pour faciliter leur quête d’une terre d’asile. Certains trouvèrent refuge en Suisse.

C’est aussi par le sang versé des Arméniens, que le droit international humanitaire – cher à Genève et à la Suisse – s’est développé pour rendre compte de cette nouvelle et monstrueuse réalité de la guerre : le fait que les populations civiles soient devenues un objet d’annihilation. En effet, alors que les massacres avaient commencé, la France, la Grande-Bretagne et la Russie ont dénoncé dans une déclaration commune en 1915 « le crime contre l’humanité et la civilisation » commis alors contre les Arméniens. A l’exception d’un orateur qui lors de la Convention à Paris en 1794 avait évoqué le crime de « lèse-humanité » pour qualifier la traite esclavagiste, c’est la première fois que le concept de crime contre l’humanité fut affirmé aussi clairement.

Mais si les puissances occidentales et la Russie à l’époque se sont offusquées des massacres des Arméniens, elles ne sont pas intervenues pour autant. Ce qui fit dire à Adolf Hitler, le 22 août 1939, soit quelques jours avant l’invasion de la Pologne : « Qui se souvient encore du massacre des Arméniens ? ». S’exprimant devant le haut-commandement allemand, il incitait ses généraux à faire preuve d’une extrême brutalité envers les populations juives et slaves dans les territoires que les nazis s’apprêtaient à conquérir à l’Est, en leur promettant une totale impunité, garantie, pensait-il, par la passivité du monde lors des massacres des Arméniens.

C’est un juriste polonais, Raphaël Lemkin, qui, comparant l’abandon des Arméniens lors des persécutions et des massacres de 1915-1916 et celui des juifs durant la deuxième guerre mondiale, qui, dans son livre Axis Rule over Occupied Europe, forgea en 1944 le terme de « génocide » (un néologisme dérivé du grec genos – genre, espèce- et du latin –cide, tuer). Il voulait ainsi capturer conceptuellement et juridiquement une nouvelle réalité monstrueuse de la guerre – l’extermination des populations civiles – pour mieux la combattre. Lemkin fut, du reste, l’infatigable artisan de la Convention pour la prévention et la répression du crime de génocide de 1948.

Tragiquement, ni la force du droit international, ni les leçons de la souffrance des Arméniens il y a un siècle n’ont constitué un garde-fou suffisant contre de nouvelles horreurs. Nous ne le savons que trop alors que des millions de Syriens et d’Irakiens ont connu et connaissent à l’heure où ces lignes sont écrites une guerre impitoyable qui n’en finit plus.

Les Réverbères de la mémoire nous invitent à faire le lien entre la tragédie d’il y a un siècle et les turpitudes du présent, parfois dans les mêmes régions où périrent tant d’Arméniens.

Շարմազանովը հորդորում է Փաշինյանին վերադառնալ խորհրդարան երկխոսելու

  • 18.04.2018
  •  

  • Հայաստան
  •  

 131

ՀՀԿ խոսնակ, ԱԺ փոխնախագահ Էդուարդ Շարմազանովը երկխոսելու կոչ է անում «Իմ քայլը» նախաձեռնության առաջնորդ, ԱԺ պատգամավոր Նիկոլ Փաշինյանին: Բայց, ըստ նրա, երկխոսությունը տեղի է ունենում խորհրդարանում:

«Երկխոսությունը լինում է պառլամենտում, ինչի ականատեսը եղանք երեկ, երբ իր գործընկերները (նկատի ունի Ելք խմբակցության պատգամավորներին – խմբ.) հարցեր հնչեցրեցին վարչապետի թեկնածուին»,- ասաց նա:

Նա նաև համերաշխության կոչ հնչեցրեց՝ նշելով, որ պետք չէ անչափահասներին տանել հանրահավաքի և խաղալ նրանց էմոցիաների հետ.

«Ծայրահեղ քայլերի գնալ՝ կա՛մ ամեն ինչ, կա՛մ ոչինչ սխալ ու ոչ մի տեղ չտանող ճանապարհ է: Չի կարելի այս երիտասարդներին, որ առաջին քայլերն են անում որպես քաղաքացիներ, տանել դեպի հիասթափություն»,- հայտարարեց Շարմազանովը:

Իշխանությունը, ըստ ՀՀԿ-ական գործչի, մինչ օրս ու մինչ այս պահը ցուցաբերում է բացառիկ զսպվածություն և վտանգավոր է, որ գնան այլ ճանապարհով: Նա տրամաբանական չի համարում նաև Նիկոլ Փաշինյանի մեղադրանքը, որ գիշերը Ֆրանսիայի հրապարակում ոստիկանների հետ հրահրած բախումը իշխանությունների սցենարն է.

«Իշխանությունները մինչ այս պահը զսպել են շատ անօրինական գործողություններ»,- ասաց նա, հորդորելով բոլորին՝ թե՛ ոստիկաններին, թե՛ իշխանություններին, թե՛ ցույցի կազմակերպիչներին պատասխանատվությունն իրենց ուսերից չգցել ու հասկանալ, որ դա շատ լուրջ պատասխանատվություն է՝ «ժողովրդին, եթե տանում ես, դա շատ մեծ պատասխանատվություն է»:


Նշենք, որ ցուցարարները վերջին ժամերին, երթից հետո, այժմ գտնվում են Երևանի քաղաքապետարանի տարածքում՝ շրջափակել են այն:


Alen Simonyan taken to hospital in Massiv

Alain Simonyan, a member of the Police Department, was also wounded and taken to hospital in Massiv. Mariam Margaryan, the wife of Allen, informed this on her Facebook page.

“Alen was taken to Massiv’s hospital and was injured due to the grenades exploded. Nikol and his followers are in the first line, the situation is tense.
They were preparing to shoot people and make them go back; that’s why Sharmazanov was confident that he would go quietly to the National Assembly yesterday. But the people do not leave,” he wrote.

Fresno: Armenian lecture will detail life during the Turkish-French War

The Collegian, State Univ., Fresno
April 5 2018


The Armenian studies program spring lecture series will continue Friday with a visit from author Dr. Ümit Kurt.

Kurt will provide a presentation titled “A Farewell to Arms: Broken Hopes and Total Departure from the Homeland, in The Heroic Battle of Aintab.”

The lecture will detail the Turkish-French War from 1920 to 1921. Attendees will learn how Armenians struggled and survived the war as documented in the book “The Heroic Battle of Aintab,” by Kevork Baboian.

Kurt will recount his English translation of Baboian’s book and its significance based on eyewitness accounts of people living in the city of Aintab during wartime.

The lecture will begin at 7:30 p.m., at the University Business Center in the Alice Peters Auditorium. It is open to the public, and free parking is available in lots P5 and P6.

For more information, contact the Armenian Studies Program at (559) 278-2669 or visit their website, www.fresnostate.edu/armenianstudies.

Sports: Arsenal need to build around Mkhitaryan, Aubameyang: Real Sport

PanArmenian, Armenia
April 3 2018

PanARMENIAN.Net – The arrival of Armenian midfielder Henrikh Mkhitaryan and Gabon international Pierre-Emerick Aubameyang needs to be the catalyst to spark mass change in Arsenal, football writer Jack Dudley says in an article published on the Real Sport.

Despite the initial lack of optimism, January may just prove to be the most pivotal month in recent Arsenal history, the author says.

"Mkhitaryan and Aubameyang have at least tried to bring a new lease of life into the club in many aspects, and it could well show what will be a sign of things to come in a what will be a huge, important summer," the article says.

"Getting rid of the deadwood and bringing in a new style and approach in all areas are just what the club needs, perhaps in more ways than one.

It can often take time for new players to become accustomed to new teams. Especially if, in Aubameyang’s case, it’s their first in the Premier League.

For the Armenia and Gabon internationals though, it has been quite the opposite, Dudley says.

Both got off to the best possible start, with Mkhitaryan grabbing three assists, and Aubameyang a goal in the 5-1 dismantling of Everton on their debuts.

Since then, Mkhitaryan has added another assist and goal in his first five league appearances, not to mention his Europa League contributions.

Aubameyang has added four more goals to his debut strike, giving him five in six games.

"Arsenal need a new identity and building a team around Mkhitaryan and Aubameyang is the key to getting it," Dudley says.

"The arrival of those two has laid the foundation, but the question remains whether the club will build on it."